Cinayetten çok ötesi…

Polisiye roman deyince akla ilk isimlerden biridir Agatha Christie. Onun, Türkiye için önemi ise dünya edebiyatında büyük önem taşıyan ‘Doğu Ekspresinde Cinayet’ adlı romanını İstanbul’daki Pera Palas Otel’de yazmış olması.

Pera Palas 130 yıllık tarihi boyunca Atatürk, Ernest Hemingway ve Alfred Hitchcock gibi birçok önemli ismi ağırladı.

Kaynaklara göre ünlü polisiye yazarı da 1926 ve 1932 yılları arasında gerçekleştirdiği İstanbul seyahatlerinde Pera Palas'ta konakladı. Her gelişinde de 411 numaralı odayı tercih etti.

Eserleri 45 dile çevrilmiş olan yazarın 1933 yılında kaleme aldığı ‘Doğu Ekspresinde Cinayet’, sinemaya ve tiyatroya uyarlanan eserlerin en başında geliyor. 2017 yılında sinemaya uyarlanan aynı adlı filmde yönetmenlik koltuğuna oturan Kenneth Branagh, cinayeti çözen dedektif Hercule Poirot’u da yine kendisi oynuyor. Muhteşem bir oyunculuk olduğunu söylemeden geçemeyeceğim.

Gelelim Bursa’da sahnelenen oyuna…

Geçtiğimiz günlerde Akla Kara Tiyatro’nun organizatörlüğünde BAOB’da sahne alan ekipte, ünlü dedektif Hercule Poirot’u usta oyuncu Atilla Şendil canlandırıyor. Şendil’e Savaş Özdural, Romina Özipekçi, Özdemir Çiftçioğlu, Pelin Turancı, Ozan Dağara, Oya İnci, Hakan Akın, Can Esendal, Ilgın Angın, Ebru Karanfilci, Fatih Özacun, Kerem Tataroğlu eşlik ediyor.

İstanbul’dan Paris'e gitmek üzere yola çıkan tren, yoğun kar nedeniyle yolda kalır ve vahşi bir cinayet işlenir. Cassetti cinayetini çözmekle görevlendirilen Hercule Poirot’un çok az zamanı ve oldukça fazla kanıtı vardır. Hepsini tek tek incelemeye başlar.

İpuçları onu yıllar önce kaçırılan ve öldürülen Daisy adında kız çocuğuna götürür. Dedektif kompartımandaki herkesin bu çocukla bir bağlantısı olduğunu anlar. Yasalara sıkı sıkıya bağlı, sadece doğru ve yanlışın olduğuna inanan, hayatında grilere yer vermeyen dedektifimiz cinayeti çözdüğünde, hayatında ilk kez adalet terazisinin şaştığını fark eder ve nasıl bir karar vereceğini bilemez.

Adalet, yasa, vicdan gibi kavramların sorgulandığı ve sorgulatıldığı oyun, bizi Dostoyevski’nin Suç ve Ceza adlı eserine götürüyor. Ve birazcık geçmişe döndüğümüzde Narin Güran gibi katledilen, küçücük yaşta vahşice hayattan koparılan çocuklarımızı hatırlatıyor.

Yasalar işlemezse, adalet yerini bulmazsa, toplum vicdanı nereye evrilir?

Mutlaka ama mutlaka okumanız gereken bir eser. Uyarlandığı film ile oyunu da izlemenizi şiddetle tavsiye ederim.

Daha ilk gece trende vahşi bir cinayet işlenir. Ama bunu yapabilecek herkesin tanığı vardır. Üstelik cinayetin işlendiği kompartıman gereğinden fazla kanıtla doludur. Poirot hayatında ilk defa sıkıntılı anlar yaşamaktadır. Maktulü kim ya da kimler neden öldürmüştür? Sıradan bir yolcu grubu gibi görünen kişiler aslında bir şeyler mi saklamaktadır? Tren bir dağ başında kara saplanıp mahsur kalınca Poirot polis gelmeden katil ya da katilleri bulmak için zamanla yarışmaya başlar.

Doğu Ekspresinde Cinayet'in sonunda, Hercule Poirot, kurban Cassetti'nin, yıllar önce Daisy Armstrong'un öldürülmesinin intikamı olarak trende herkes tarafından öldürüldüğünü öğrenir. Yolcular Cassetti ile birlikte trende olmayı planlarlar, böylece onu öldürebilir ve sonra birbirlerine mazeretler sağlayabilirler.

Doğu Ekspresinde Cinayet, İstanbul'dan yola çıkan ve Paris'e kadar yol alacak olan Şark Ekspresi'ndeki bir ölüm üzerine serüvenine başlıyor. Trenin konuklarından biri öldürülmüş olarak bulunuyor, bu esnada kara saplanan ekspresin sayesinde meşhur Belçikalı dedektif Hercule Pairot, suçluyu bulmak üzere kolları sıvıyor.

Agatha Christie’nin en çok satan kitaplarından biri olan Doğu Ekspresinde Cinayet (Murder on the Orient Express), polisiye türünün öne çıkan eserlerinden biridir. İlk kez Ocak 1934’te yayımlanan bu polisiye roman, Belçikalı dedektif Hercule Poirot’un 1930’lu yılların şık treni Orient Express ile Orta Doğu’dan Batı’ya yaptığı yolculuğu konu alır. Romanın esin kaynağının, 1932 yılında Charles Lindbergh’in oğlunun kaçırılması ve fidye alınmasına rağmen öldürülmesi olduğu düşünülür. O dönem dünyada büyük yankı uyandıran bu olayın eserin yazım sürecini etkilediği açıktır. Ayrıca, Agatha Christie’nin 1928 yılının sonlarında Orient Express’le yaptığı ilk yolculuğun da romana ilham verdiği düşünülmektedir. Bu yolculuktan birkaç ay sonra, Türkiye’de Çerkezköy yakınlarında yaşanan ve Orient Express’in altı gün boyunca yolculuğuna devam etmesini engelleyen kar fırtınası, eserin bir diğer motivasyon kaynağıdır.