Bursa’da Rıfat Ilgaz konuşulacak

Türk edebiyatında büyük bir iz bırakan usta yazar Rıfat Ilgaz, Nilüfer Belediyesi tarafından yılın yazarı seçildi.

Kültür sanat alanında yaptığı etkinliklerle Bursa’ya önemli bir katkı sunan Nilüfer Belediyesi, 2013 yılından bu yana her yılı bir yazara armağan ediyor.

Sabahattin Ali ile başlayan Yılın Yazarı serüveni, 2015’te Aziz Nesin’le devam etti. Daha sonra da sırasıyla Yaşar Kemal, Orhan Kemal, Sevgi Soysal, Nezihe Meriç, Fakir Baykurt, Gülten Akın, Sait Faik ve Tomris Uyar ile devam etti.

Bu yıl ise Bursa’da Rıfat Ilgaz konuşulacak.

Yıl boyunca söyleşiler, atölyeler ve sergilerle Ilgaz’ın eserleri usta isimler tarafından incelenecek.

Neler mi yapılacak?

Fabrika ve öykü okumaları, drama, yaratıcı yazı, senaryo yazma, resimleme, karikatür atölyeleri, belgesel gösterimi, Liselerarası kitap kapağı tasarım ödülü, yılın yazarı öykü ödülü gerçekleştirilecek.

Görükle’deki Koza Kütüphanede gerçekleşen tanıtım etkinliğine Nilüfer Belediye Başkanı Şadi Özdemir’le birlikte Başkan Yardımcı Okan Şahin, Rıfat Ilgaz’ın torunu Anıl Ilgaz ve Oyuncu Altan Gördüm katıldı.

Ilgaz’ın edebiyat ile toplumsal mücadeleyi birbirinden ayırmadığına vurgu yapan Başkan Özemir, “Toplumsal sorunları işleyen, şiirleri nedeniyle mesleği olan öğretmenlikten atılsa da kitapları kovuşturmalara uğrasa da yazıları nedeni ile cezaevine girse de yazmaya üretmeye ve mücadele etmeye devam etmiştir” şeklinde konuştu.

Sanatçı Altan Gördüm ise Rıfat Ilgaz’ın “Yaşamak bir yürek işçiliği günümüzde” sözünün yıllar geçse de anlamını koruduğunu vurguladı.

Yazarın hayat hikâyesine kısaca değinecek olursak, hastalıklar, gözaltılar, tutuklamalar, sürgünler, sansürlerle dolu bir yaşam geçirdiğini görüyoruz.

Kastamonu’nun Cide ilçesinde doğan yazar, babasının ölümünden donra Muallim Mektebinde yatılı okumak zorunda kalır. 3 evlilik yapar ve 3 çocuğu olur.

1938 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü’nden mezun olur. Sağlık sorunlarından dolayı zaman zaman mesleğine ara vermek zorunda kalır.

Bir öğretmenlik yaparken Felsefe bölümü okumaya başlar. 1940 yılında Çığır, Güneş, Varlık gibi dergilerde şiirleri yayınlanır.

Yürüyüş dergisinin kadrosunda yer alır ve dergide Orhan Kemal, Sait Faik Abasıyanık, Cahit Irgat ve Nazım Hikmet gibi usta isimlerle çalışma fırsatı bulur.

1943 yılında ilk şiir kitabı Yarenlik’i çıkarır. 1944'te yazdığı Sınıf adlı şiir kitabından dolayı 6 ay hapis cezası alır. Hapisten çıktığında sağlığı iyice kötüleşen yazar, mesleğini ve İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü'nü de bırakmak zorunda kalır.

Eserlerinde toplumsal gerçekçiliği yansıtan yazar birkaç kez cezaevine girer. Bu süreçlerden sonra artık siyasi bir suçlu olarak tanınmaya başlar; adı ‘Kominist’e çıkar. 1953 yılında ‘Devam’ adlı kitabı da toplatılır.

“Ben ölmedim... Beni öldürmediler de; Yaşıyorum yaşıyorum işte, At kıçında sinek gibi, Töööbe, töbe!” (Devam: Yaşıyoruz adlı şiirinden.)

Aldığı sürgün cezasından 1960 darbesi ile kurtulan yazar, uzun bir süre şiirlerini ve hikâyelerini takma isimle yayınlamak zorunda kalır.

Kült eseri ‘Hababam Sınıfı’ kitabını 1959’da çıkarır ve oyunlaştırılır. Filmi yapılmak istendiğinde ise sansüre uğrar. Umur Bugay’ın hikâyeyle oynaması sonucu sansürden geçerek izleyiciyle buluşur.

Bu durum yazarı hüsrana uğratır çünkü eserin temelini oluşturan toplumsal eleştiri kısımları eserden çıkmak zorunda kalmış ve güldürüye dönüşmüştür.

1981 yılında Yıldız Karayel romanını yazarken, ilerleyen yaşına rağmen elleri kelepçelenerek ve gözleri bağlanarak gözaltına alınır. Hastalığını kanıtlaması sayesinde 1 aylık bir tutukluğun ardından serbest kalan yazar, ölümüne kadar İstanbul’da oğluyla yaşar.

Yaşadıklarını 40 yıl önce 40 yıl sonra adlı kitabında kaleme alır. Karartma Geceleri adlı kitabı filme çekilir.

2 Temmuz 1993'te Türkiye tarihine kara bir leke olarak geçecek olan Sivas Katliamı’nda Asım Bezirci gibi dostlarının ölümünü öğrenir ve bu üzüntüye dayanamayarak 5 gün sonra vefat eder ve arkasında herkesin kendinden bir şeyler bulabileceği, hayatını daha anlamlı kılmaya vesile olacak şiirler bırakır…

“Sevince alabildiğine sevmeli

Yoksun sevgilerle değil böyle

Bir elmayı dişler gibi diri diri

Ama genç ama ak saçlısı

Evrene bir şey katmalı sevdin mi…”

***

Etkinlik takviminin yakında açıklanmasını bekliyoruz. Nilüfer’in çalışmaları sayesinde usta yazarımızın hayatını, yaşadığı dönemi, eserlerini ve şiirlerini daha yakından inceleme fırsatı bulacağız. Nilüfer Belediyesi’nin bu çalışmalarının diğer belediyelere de örnek olması gerektiğini düşünüyorum.