İlk devşirme atletimiz Alfred König ya da bildiğimiz adıyla Ali Ferit Gören

Doğum: 2 Ekim 1913 Viyana, vefat:1987(İstanbul),74 yaşında. Alfred König ,2 Ekim 1913 tarihinde Türkiye kökenli  bir Yahudi ailesinin  çocuğu olarak Avusturya'da dünyaya geldi. 17 yaşında, 1930 yılı başlarında HAKOAH Viyana Kulübü'nün atletizm bölümünün spor bölümünde önce yüzücü olarak spora başladı ancak bir antrenman sırasında çalıştırıcı Bierbauer, sprint özelliğini görünce Alfred'i 4x100 takımına aldı. 100, 200, 300 ve 400 metre yarışlarında başarılı oldu. 1935 Filistin'de yapılan 2. Makabiyat Oyunları'nda 200 metrede birinci oldu(Makabiyat Oyunları, Olimpiyat Oyunları'nı takip eden yılda yapılan Yahudi Olimpiyat Oyunlarıdır. 1936'da 400 metreyi 49.1 koşarak Nazilerin sembol atletlerinden Felix Rinner'i birkaç yarışta geçip Avusturya birincisi oldu. Nazilerin baskılarına rağmen 1936 Berlin Olimpiyatları'na katıldı, çeyrek finalde 49,4'lük derecesi ile elendi. Avusturya birincisi oldu.

Aynı yıl 200 metrede 22.0 ile 4x100 m bayrakta, 1937'de 4x400 m bayrakta Avusturya birinciliğini kazandı. Nazilerin, Yahudiler üzerindeki baskısını artması ile can güvenliğini sağlamak amacıyla Viyana'daki Türk elçiliğinin bir yetkilisinin yardımları ile sahibi olduğu Türk pasaportunu kullanarak 1938 yılı başlarında Türkiye'ye geldi ve İstanbul'a yerleşti. İlk antrenmanını 15 Mayıs 1938 tarihinde Fenerbahçe Stadı'nda yaptı. Sahada kendisini gören O zamanki Federasyon Başkanı Naili Moran Türk atletizmine yararlı bir sporcu olduğunu görüp Türk tabiiyetine geçerek Ali Ferit Gören ismini almasına yardımcı oldu. Ali Ferit askerliğini Kuleli Askeri Lisesi'nde spor öğretmeni olarak yaptı bu süreçte pek çok atlet yetiştirdi. İsim değiştirip Türk tabiiyetine geçmesini yazdığı bir mektupta şu kelimelerle ifade etmiştir: "Viyana'yı terk edip İstanbul'a ilk gelenler arasındaydım. 4 Mayıs 1938'den beri İstanbul'dayım. Spora devam edebilmek için adımı değiştirmek zorunda kaldım. Hem halk hem de basın için, Türkiye'nin yabancı isimli biri tarafından temsil edilmesi ve hele ismi "Ahmet, Mehmet olmayan biri tarafından yurt dışında temsil edilip başarılı olması kabul edilemezdi. "Milli takıma kabul edildikten sonra, 1938, 9. Balkan Oyunlarında, Belgrat'ta 400 metrede 49.4 ile birinci, 4x400 metrede 45.7 ile dördüncü, 4x400 metrede 3.30.2 ile dördüncü oldu. 1939, 10. Balkan Oyunları Atina'da 400 metrede 50.8 ile birinci, 200 metrede 23.3 ile üçüncü, 4x100 metrede 44.6 ile dördüncü,

4x400 metrede 3.32.3 ile ikinci oldu. Atina'da yapılan Balkan Oyunları'nda 4x100 m bayrak yarışında takımın birinci adamı Melih Kotanca, bayrağı 2. adam Galip Yener'e verdi. 3. adamımız Ermeni kökenli Zareh Kalpakçıyan bayrağı diğer takım atletlerinin önünde takımın son adamı Ali Ferit Gören'e verirken Ali Ferit bayrağı almadan erken çıkış yaptı sonra geri dönüp Kalpakçıyan'dan bayrağı alırken düşürdü, tekrar yerden stafeti alıp kaybettiği zamanı, inanılmaz bir koşu çıkararak göğüs farkı ile takımın ikinci olmasını sağladı(3.32.1). Sahip olduğu Türkiye rekorları: 300 m 36.3, 1938, 400 m 49,4(Ali Ferit Gören'in 400 metredeki rekoru, ancak 17 yıl sonra Fahir Özgüden tarafından 7.7.1955'te 49.0 ile kırılabildi.) 4x400 metre bayrak milli takım(Galip Darılmaz, Cemal Venç, Recep Koşar, Ali Ferit Gören)3.35.4,20.5.1938, Ankara, 4x400 metre milli takım(Melih Kotanca, Galip Yener, Zareh Kalpakçıyan, AliFerit Gören)3.32.2,4.10.1939 Atina, 4x100 metre bayrak (Ali Ferit Gören, Kamuran Tekil, Sezai Aytan, Suat) 46.4,1940.

'Türk' adı ile milli takımda başarılı 3 yıl geçirdikten sonra 1940 yılında iş hayatına atılarak atletizmi bıraktı. 1979 yılında Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından 17.6.1979'da köşkte verilen resepsiyonda Türk atletleri arasında yer aldı. 1987 yılında 74 yaşında vefat etti. Rahmetli Neriman Tekil, 28 Ocak 1999 tarihli Radikal gazetesinde, "Göç mü, değil mi?" başlıklı yazısında Alfred König'in Ali Ferit Gören adı ile Türk atletizmine yaptığı katkıları över ve takdir eder bir yazı kaleme almıştır. Türk sporunda Rum, Ermeni ve Yahudi gibi azınlık sporcularının başta atletizm, basketbol, boks, futbol başta olmak üzere pek çok branşta özellikle Cumhuriyet'in ilanından 1960'lı yıllara kadar büyük katkısı olmuş bunlar arasında futbolda FB'li Lefter Küçükandonyadis, önce Vefa sonra BJK forması ile Niko Kovi, Taksim ve Sarıyer'de oynayan Garo Hamamcıoğlu, atletizmde Arat Ararat, Konstantin Sideropulos, Todori Yordanidis, Pulius Polat, Yani Karakaş, İsak Franko, Eli Niego, Herkül Milas basketbolda Jak Habip, Hazday Penso(Bar Kohba Kulübü) teniste Vartan Çelikbaş, spor yöneticisi ve iş adamı Üzeyir Garih ve boksta efsane isim ilk profesyonel boksörümüz Garbis Zaharyan gibi branşlarında ikon olmuş pek çok isim Türk spor tarihinde unutulmaz anılar bırakmışlardır. Hepsini takdir ve şükranla anıyorum.

Kaynaklar:

1-Osmanlıdan Cumhuriyet'e Azınlık Spor Kulüpleri ve Sporcular, Orhan Şevki, Türkiye İş Bankası Kültür yayınları, 2018, İstanbul.

2-Türkiye Spor Tarihinde Yahudi Sporcular, Metin Delevi, Libra Kitap ve Yayıncılık: 314, 2019, İstanbul.

3- "Göç mü değil mi?", Neriman Tekil, 28 Ocak 1999, Radikal gazetesi.

4-Geruda Banini, Societa İtaliana  di storia  dellosport, 6 Aralık 2018.

5- Türk basketbolunun 100 yıllık tarihi, Mehmet Durupınar, Efes Pilsen Spor Kulübü yayını, 2006, İstanbul.

6-Boks 1743-1973, Orhan Ayhan, İstanbul 1973.