Kadın, doğum şekline kendisi karar verebilir!

Kısır tartışmaların hüküm sürdüğü bu çağda sıra ‘normal doğum-sezaryen’ kıyaslamasına geldi. Buna karşı Kadın Doğum Uzmanı-Jinekolog Songül Yapıcı; “Yöntem olarak vajinal doğumun önerilmesi uygundur. Tıbbi gereklilik olduğunda sezaryen yapılması bir o kadar doğaldır, hayat kurtarır” dedi.

Ülkemizin gündemi her zaman kalabalık, haber trafiği hep yoğun olurdu. Ama son aylarda yaşadıklarımız günlük manşetlerden farklı; acı dolu, dehşete düşürücü ve infial yaratıcı. Ne diyeceğimizi bilmiyoruz; dertleşmekle geçmiyor, isyan etmekle ya da şikâyetle dinmiyor.

Neredeyse her gün kadınlar, çocuklar, bebekler, hayvanlar öldürülüyor!

Birine yas tutarken, başka bir feci ‘son dakika’ bilgisi geliyor.

Aklımız tutuluyor, ruhumuz örseleniyor.

Yangına körükle gitmemek için kelimeleri özenle seçmeye çalışıyorum ama kabul edelim ki toplumsal olarak çürüyoruz!

Huzur, barış ve sağlık istiyoruz.

Yetkili merciler yaptıkları açıklamalarla dinginlik yaratsın, yeniden halkın güvenini sağlasınlar diye bekliyoruz.

Ne yazık ki bunun yerine başka gündemler oluşturuluyor, özellikle sosyal medyada tepkilerin çığ gibi büyümesine sebebiyet veriliyor.

Tıpkı Sağlık Bakanlığı’nın normal doğumla ilgili kamu spotu videosu gibi…

Niyet iyi olsa da sonuçları bakımından kötüydü. Haklı olarak pek çok kadın; ‘önce canımızı, bebeklerimizi koruyun sonra nasıl doğum yapacağımıza karışın’ ifadeleriyle tepki gösterdi.

Tartışmalar büyürken ‘anne ve bebek’ sağlığı için işin doğrusunu uzmanıyla konuştum.

Obstetri ağırlıklı (yani doğumla ilgili) çalışan ve 20 yıllık mesleki tecrübesiyle 10 binden fazla bebeğin dünyaya gözlerini açmasını sağlayan, şu anda Bursa Özel Medicabil Hastanesi’nde görevli Kadın Doğum Uzmanı-Jinekolog Songül Yapıcı sorularımı yanıtlarken, tüm anne adayları için de çok faydalı bilgiler paylaştı.

Röportaja geçmeden Op. Dr. Yapıcı’nın verdiği şu bilgiyi vurgulamak istiyorum: “Yöntem olarak vajinal doğumun önerilmesi tabii ki en uygunudur. Tıbbi gereklilik olduğunda da sezaryen yapılması da bir o kadar doğaldır. Bana göre tıbbi gereklilik olmaksızın anne kendi doğum şekline yine de kendisi karar verebilmelidir!”

HAYAT KURTARIYOR!

Son zamanlarda sıkça gündeme gelen ‘normal doğum-sezaryen (Karın ve rahmin kesilerek bebeğin alındığı cerrahi bir işlem) tartışması hakkında ne düşünüyorsunuz?

Vajinal ve sezaryen olmak üzere iki çeşit doğum şekli vardır. Normal doğum denildiğinde sanki sezaryenin anormal bir doğum şekli olduğu algısı yaratılıyor. Vajinal doğumu desteklemek adına Sağlık Bakanlığı’nın başlatmış olduğu ‘Normal Doğum Eylem Planı’ reklamlardan dolayı; sezaryenin normal şartlarda hiç yapılmaması gereken bir durum gibi anlaşılmasına sebep oldu. Hâlbuki bu hayat kurtaran cerrahi bir işlemdir. Vazgeçilmez bir müdahaledir.

2000’li yılların başında sezaryen oranı yüzde 15-20’lerde iken 2016’da yüzde 60 civarındadır. Bu dönemde yenidoğan ve anne ölüm oranlarında ciddi düşüşler görülmüştür.

KOMPLİKASYON RİSKİ

Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan video çok tepki çekti. Bu videoyu doğru buluyor musunuz?

Eylem planına ait bakanlığın bu videosunda dikte eden ve üstenci bir dil kullanılmış; maalesef vajinal yolla doğum yapmayan anneleri başarısız veya vicdansızmış gibi etiketlemiş. Normal; kime göre, neye göre? Oluşabilecek komplikasyonlar sezaryende olduğu kadar vajinal doğumda da var.

EŞİT ÜCRET POLİTİKASI

Bazı özel hastanelerin para kazanmak için normal doğum olabilecekken sezaryene yönlendirdiği iddiası mevcut. İşin uzmanı olarak böyle bir şeye şahit oldunuz mu?

Böyle bir algı olmasın diye yıllardır iki yöntemde de aynı ücret uygulanıyor. Hatta yeni açıklanan SUT -Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği- fiyatları vajinal doğum için özellikle ilk doğumda neredeyse 4 kat daha fazladır. Yani fiyata göre performans ayarlanacaksa normal doğum lehine olmuştur. Hâliyle bu iddia doğru değil.

KARAR MERCİ ANNEDİR!

Tüm bu kısır tartışmaların dışında, bilimsel olarak açıklamayı sizden öğrenelim. En sağlıklı doğum yöntemi hangisi? Ve yönteme kim karar vermeli; devlet, anne adayı ya da doktor mu?

En sağlıklı olan anne ve bebeğin en sağlıklı bir şekilde eve gitmesini sağlayandır! Doğum şekline karar verirken anne ve hekim birlikte hareket etmelidir. Kararın merkezinde annenin tercihleri ve sağlığı yer alır. Annenin kişisel tercihi korkuları, beklentileri önemlidir. Anne veya bebekle ilgili bir risk faktörü varsa doktor tarafından tıbben uygun olanın yapılması önerilir. Bebeğin anne karnındaki pozisyonu, doğum sırasındaki kalp atışları, kilosu ya da gelişiminde sorun olup-olmaması doğum şeklinin belirlenmesinde etkilidir! Gebeliğin sonlanmasında yöntem olarak vajinal doğumun önerilmesi uygundur. Tıbbi gereklilik olduğunda da sezaryen yapılması bir o kadar doğaldır. Bana göre, tıbbi gereklilik olmaksızın anne kendi doğum şekline yine de kendisi karar verebilmelidir!

GÜVEN ESASLI YAKLAŞIM

Toplumsal algı nedeniyle acil doğuma alınması gereken anne adaylarından sezaryen olmak istemeyerek güçlük çıkaranlar oluyor mu?

Çok şükür ki hastalarımdan sezaryen uygulanması gerektiğinde ve bunun sebebini anlattığımda, anlaşılmadığım pek olmuyor. Sürekli takip ettiğiniz hasta sizi, siz de hastayı daha iyi tanıma fırsatı buluyorsunuz. Bu da güveni sağlıyor, sorun yaşanmıyor.

ZEKÂ GENETİKTİR!

Her iki yöntemde de anne ve bebeği bekleyen avantaj ve riskler neler? ‘Sezaryen ile doğan çocukların zekâsında gerilik görülüyor’ bile dendiğini duydum, doğruluğu var mı?

Normal doğumda anne daha erken ayaklanır, günlük hayatına daha erken dönebilir. Sezaryen neticede bir ameliyat; ayağa kalkma süresi daha geç olabiliyor. Doğum sayısı arttıkça bir sonraki sezaryende kanama, karın içi yapışıklık vb. gibi riskler daha çok artıyor; normal doğumda sayı arttıkça doğum daha kolaylaşabiliyor. Her şey olağan şartlarda gelişmiş olsa da kan kaybı sezaryenda daha fazla görülüyor. Doğum ağrısı çekmeden yapılan operasyonlarda anne sütünün gelmesi biraz daha gecikebiliyor.

Hepsi bir yana zekâ değerlendirmesi yapmak çok gülünç.

Benim iki oğlum var ve sezaryen ile doğum yaptım. İkisi de sınavlarda derece yaparak çok iyi okulları kazandı. Zekânın yüzde 50’si genetik, diğer yarısı ise yetiştirme ve çevredir. Sağlıkla ilgili bir anormallik yoksa her bebek aynıdır. Önünüze bir hamur koyarlar ona istediğiniz şekli verirsiniz. Zekâ böyle gelişir!

Op. Dr. Songül Yapıcı doğum yöntemleri ile ilgili soruları yanıtlandırdı. Tabii kaç kişiye ulaşabiliriz bilmiyorum ama okuyanlar için faydalı olacağına inanıyorum. Fırsat bulmuşken biraz da sağlıklı gebelik süreci hakkında bilgi almak istedim. Doktorlardan ve rutin kontrollerden uzak durmayı tercih ediyoruz. Ama bazı durumlarda kaçılmıyor! Hamilelik bunlardan biri. Yapıcı; “Vakti gelince tüm kontrol prosedürlerini uyguluyorum, anne-bebek sağlığını önemsiyor, işimi çok seviyorum” dedi.

‘YANLIŞ BİLGİ KAFA KARIŞTIRIR’

Sağlıklı bir hamilelik süreci için tavsiyeleriniz neler?

En önemli tavsiyem dengeli beslenme. Gebelik sürecinde vitamin, mineral, protein açısından zengin bir diyet önemlidir. Hekimin önerdiği bebeğin gelişimi için kritik öneme sahip vitaminlerin alınması, işlenmiş gıdalardan, aşırı şekerden kaçınılması gerekmektedir. Doktor kontrolünde belirli aralıklarla muayeneye gidilmeli, hamileliğin sağlıklı ilerlediğinden emin olunmalıdır. Yeterli su tüketimine dikkat edilmelidir. Hafif yürüyüşler, yüzme, gebelik yogası gibi aktiviteler kasları güçlendirir ve doğumu kolaylaştırır. Yeterli dinlenmeyi ve kaliteli uykuyu da unutmayalım. Stresten, sigara ve alkol gibi zararlı maddelerden uzak durulmalıdır. İnternetten ve çevreden alınan yanlış bilgi kafa karışıklığı yaratabilir, o yüzden işi bilene sormaya özen gösterin!

KANSER TARAMASI ŞART!

Doktor kontrolünden kaçıyoruz. Kadın doğum uzmanına da hamilelik için başvuruluyor. Her kadının rutin kontrolü olmalı mı, tavsiyeleriniz neler?

Her kadının rutin kontrolü olmalı. Daha çok gebe takip eden bir hekimim. Kadınlar gebelikte doktora gelme fırsatı bulduğu için hastaların çoğunun bazı kontrollerini mutlaka yapmaya çalışıyorum. Rahim ağzı kanser taramasını yapıyorum muhakkak. Bundan kaçılmamalı. Doğumdan sonra 40 kontrolü dediğim süreci başlatıyorum. Sağlıklı emzirme oluyor mu, anne-bebek sağlığı nasıl; bunlar hep kontörlümüz altında.

PEMBE EKİM

Bu ayı ‘Pembe Ekim’ olarak farkındalıkla yaşıyoruz. Son olarak bu konu hakkında kadınlara çağrıda bulunmak ister misiniz?

‘Pembe Ekim’ meme kanseri farkındalığını artırmayı amaçlıyor. Düzenlenen etkinliklerle erken teşhisin önemine vurgu yapıyoruz. Kadınlar arasında en yaygın görülen tür, meme kanseri. Bu nedenle kontrollerin ihmal edilmemesi lazım.

MÜJDE: ÖNYARGI YIKILDI

Şahsi bir merakla şunu da sormak istiyorum: Bir kadın doktor olarak cinsiyet ayrımcılığına uğruyor musunuz?

Cinsiyetçi yaklaşım negatif olur ama ben kadın olduğum için bu meslekte pozitif bir etki yaşıyorum. Son 20-25 senede kadın doktoru tercih etme eğilimi arttı. Ben pozitif sürecini yaşıyorum diyebilirim. Bir anımı anlatayım. İlk görev yerim Siirt’ti. Ameliyattan çıktığımda hastalara bilgi verdim. Bana dediler ki: ‘Doktor ne zaman gelecek?’ O bendim! Müjde, şimdi bu önyargı yok, kadın doktor tercihi çok.

Ancak acil durumlarda kimsenin seçme lüksü olamaz!