Az tehlikeli iş yerleri nefes alacak! Zorunluluk erteleniyor

N. Nuri Yavuz

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle 1 Temmuz 2020 tarihinden itibaren kafeler, terziler, hukuk büroları, muhasebe büroları, eczaneler, berberler, manavlar, lokantalar, kapıcı bulunduran apartmanlar gibi 50'den az çalışanı olan tüm iş yerlerinde de iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi görevlendirmek zorunlu hale geldi. Özellikle küçük esnaf ve kapıcısı bulunan apartmanlarda artan maliyetler kamuoyunda tepki ve tartışmalara neden oldu. Pandemi döneminde ek maliyetlere tahammülü kalmayan vatandaş, uygulamaya çeşitli mecralardan tepki gösterdi.

Ağır para cezası

Konuyla ilgili açıklama yapan Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) İş Sağlığı ve Güvenliği Öğretim Görevlisi Hüdayi Taşçı, "Üç kez ertelenen ve bu yıl da ertelenmesi beklenen "kamu kurumları ile 50'nin altında çalışanı olan az tehlikeli sınıftaki işyerleri için iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzamanı çalıştırma zorunluluğu" 1 Temmuz 2020 Çarşamba günü yürürlüğe girdi. Artık küçük işletmeler, kuaförler, lokantalar, siteler vb. iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi görevlendirmek ve iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sağlamakla yükümlüdürler. Bu yükümlülükleri yerine getirmeyen işveren veya yöneticiler idari para cezası ile cezalandırılabilecektir" dedi.

Taşçı, "İşveren veya işveren vekilleri İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda ortaya konan yükümlülüklerini üç şekilde gerçekleştirebilirler. Birincisi; OSGB'den (Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi) bu hizmeti satın alabilirler, ikincisi bireysel çalışan iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimleriyle kısmi süreli sözleşme imzalayabilirler, üçüncü olarak ta gerekli sertifikaya sahip olmaları durumunda bu hizmetleri kendileri yerine getirebilirler. Ayrıca, 29.06.2015 tarihinde yayımlanan "İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik" gereğince elliden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri işveren veya işveren vekili tarafından da yürütülebilmektedir. Her ne kadar uygulamanın doğruluğunu kendimce sorgulasam da küçük işverenlere böyle bir kolaylık sağlandı. Eğitimi tamamlayarak sınavda başarılı olan işveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri, işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç olmak üzere yürütebilir. İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmeliği 5. Madde 7. Fıkrasında; 'Site veya apartmanlarda; 3/3/2004 tarihli ve 25391 sayılı Resmî Gazete 'de yayımlanan Konut Kapıcıları Yönetmeliği kapsamında site veya apartman yöneticisi, işveren vekili olarak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini üstlenebilir' ibaresi bulunmaktadır" diye konuştu.

Kanun teklifi

Yükümlülüğü yerine getirmeyen işyerlerine, 11 bin 735 liradan ile 46 bin 940 liraya kadar idari para cezası ön gören uygulama AK Parti'nin TBMM'ye sunduğu "İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi" ile dördüncü kez erteleniyor.

Meclis'e sunulan teklifte şu ifadelere yer verildi: "Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle eğitimlerin aksaması ve ilgili sınavların gerçekleştirilememesinden kaynaklı olarak oluşacak uzman ve hekim açıklarını engellemek adına İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile kamuya ait işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirilmesine ilişkin hükmünün yürürlüğünün ötelenmesi amaçlanmaktadır."

3 kez ertelenmişti

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30.06.2012 tarihinde yürürlüğe girdiğinde işyerlerinin tehlike sınıflarına göre kanun kapsamına alınmaları bir takvime bağlanmıştı. Buna göre, elliden az çalışanı olup az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri 01.07.2014 tarihinde yasanın kapsamına alınacaktı. Ancak, kanunun bu maddesinin yürürlük tarihi 02.08.2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanun ile 01.07.2016 tarihine, 20.08.2016 tarih ve 6745 sayılı Kanun ile de 01.07.2020 tarihine ertelenmişti. Son kanun teklifiyle de uygulamanın 2023 yılı sonuna ertelenmesi bekleniyor.