Bulunan doğalgazın yeri nerede?

Fatih sondaj gemisi 20 Temmuz 2020'den bu yana Zonguldak'ın yaklaşık 170 kilometre açıklarında Tuna-1 araştırma kuyusunda çalışmalarını yürütüyordu.
Yapılan çalışmalar sonucunda 2100 metre derinlikte 320 milyar metreküplük bir doğalgaz rezervi keşfedildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıkladığı 320 milyar metreküplük doğalgaz rezervi bulunan yer, Zonguldak açıklarında bulunuyor.

Türkiye'nin Karadeniz'deki karasularının sınırına yakın noktada Fatih sondaj gemisinin sondaj çalışmaları sonucu, Tuna Deltası'nda doğalgaz rezervleri saptandı. Bu bölgenin yakınında yabancı şirketler de sondaj yapıyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 500 metrelik bir rezerv katmanı tespit edildiğini ifade etti ve sismik çalışmaların sürdüğünü ifade ederek, "1000 metre daha derine inilecek. Sismik veriler aşağıda iki katmanın daha olduğunu gösteriyor" dedi.

Sakarya Gaz Sahası'ndan yılda 10 milyar metreküp doğal gaz üretimi gerçekleştirilmesi durumunda, Türkiye'nin 32 yıllık doğal gaz ihtiyacının 5'te biri sadece bu noktadan sağlanabilir. Diğer yandan, bu keşif bölgede yeni rezervlerin habercisi olurken, bu miktarın yeni sondajlarla artması bekleniyor. 

Çıkarma maliyeti ne olur?

Sahanın üretilmesi için yapılacak yatırım miktarı kullanılan teknolojiye, açılacak kuyuların sayısı ve bölgenin jeolojik yapısına göre değişiklik gösteriyor. Açık deniz gaz üretimi yatırımlarında kuyu başı maliyetler 25 ila 75 dolar arasında seyrediyor. Bu açıdan, Türkiye'nin Karadeniz'de yapacağı yatırım hacminin açılacak kuyu sayısı ve rezerv miktarına göre ortaya çıkabileceği ifade ediliyor. 

Üretim tesisleri kurulacak

Tuna-1 lokasyonunda üretime geçilebilmesi için öncelikle sahadaki kanıtlanmış rezervin hesaplanması ve üretim planlamasının yapılması, gerekli üretim tesisleri ve platformların kurulması gerekiyor. Bu sırada, yeni sondajlar da yapılarak gaz keşfi çalışmaları sürdürülürken, sahada üretime geçildikten sonra çıkarılan gazın karaya ulaştırılması için bir boru hattının döşenmesine de ihtiyaç bulunuyor.

Türkiye'nin ne kadar gazı var?

Türkiye'nin kara ve deniz sahalarından doğal gaz üretimi 2019 sonu itibarıyla 473,8 milyon metreküp seviyesine yükselirken, bugüne kadar ülke içinde üretilen toplam gaz miktarı ise 16 milyar 615 milyon metreküp oldu. Bu üretimin bir kısmı TPAO, bir kısmı ise yerli ve yabancı şirketler tarafından gerçekleştiriliyor. 

Türkiye'nin yıllık mevcut üretimi ise 45 milyar metreküp seviyesindeki toplam gaz ihtiyacının ancak yüzde 1'ini karşılıyor.  Doğal gaz ihtiyacının yüzde 99'u Rusya, Azerbaycan, İran'dan boru hatlarıyla, ABD, Norveç, Katar, Cezayir ve çeşitli ülkelerden de sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatıyla gerçekleştiriliyor. 
Türkiye'nin doğal gaz ithalat faturası petrol fiyatlarına bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Petrol fiyatlarının 120 dolar seviyesinde olduğu 2014'te doğal gaz ithalatına ödenen miktar 20 milyar doların üzerine çıkarken, petrol fiyatlarının 30-60 dolar bandında seyrettiği 2015 ve sonrasında Türkiye'nin doğal gaz ithalat faturası 10-15 milyar dolar arasında değişiklik gösterdi.

Türkiye'nin kanıtlanmış ve ekonomik olarak üretilebilir kalan doğal gaz rezervinin ise kara sahaları ağırlıklı olmak üzere 3,3 milyar metreküp seviyesinde olduğu hesaplanıyor.

Bundan sonra ne olacak?

Cumhurbaşkanı Erdoğan bundan sonraki aşamada tespit kuyularının açılacağını ve üretim konseptini belirleyip inşaat ve yapım işlerine geçileceğini ifade etti.
TPAO, Tuna-1 sahasında üç yeni kuyu daha açmayı hedefliyor.
Erdoğan, yeni sahada keşfedilen doğalgazın 2023'ten itibaren kullanıma alınmasının hedeflendiğini ifade etti.

2100 metre derinlikteki gazın çıkarılma sürecinde TPAO'nun ya da özel girişimlerin nasıl bir rol üstlenebileceği henüz net değil.

Reuters haber ajansına bilgi veren Türk kaynaklar, bölgedeki doğalgazın 7 ila 10 yıl içerisinde kullanıma alınabileceğini ifade etmişti.

TPAO'nun Karadeniz'deki faaliyetleri neler?

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) 2004 yılından bu yana Karadeniz'de çeşitli uluslararası enerji şirketleriyle işbirliği kurarak hidrokarbon arama faaliyetleri yürütüyordu.

Bölgede bugüne kadar altı derin deniz ve 10 adet sığ deniz kuyusu kazılmıştı.

Akçakoca-3 ve Akçakoca-4 kuyularındaki gaz keşfinin ardından Akçakoca üretim sahasında kazılan kuyu sayısı 24'e çıkarılmıştı.

Tuna-1 kuyusu ise Zonguldak'ın 170 kilometre açıklarında açıldı. Fatih sondaj gemisi 20 Temmuz'dan bu yana bölgede çalışmalar yürütüyordu.
Tuna-1 kuyusu, Türkiye, Bulgaristan ve Romanya karasularının kesiştiği noktada bulunuyor ve Romanya'nın 2012'de doğalgaz bulduğu Neptün sahası yakınlarında yer alıyor.

Romanya, ABD'li Exxon ile Avusturyalı OMV şirketlerinin yürüttüğü aramalar sonucu sekiz yıl önce rezerv yatağını keşfetmişti. O rezervin büyüklüğü yaklaşık 80 milyar metreküp olarak açıklanmıştı. Açılan kuyudan gaz sevkiyatının ise 2021'de başlaması bekleniyor.